Ως στυτική δυσλειτουργία ορίζουμε διάφορες καταστάσεις που αφορούν τη δυσκολία ενός άνδρα να ολοκληρώσει επιτυχώς μια σεξουαλική συνουσία. Αυτή η γενική ομάδα περιλαμβάνει επί μέρους διαταραχές όπως:

• Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία (libido)
• Αδυναμία επίτευξης ή διατήρησης στύσης (στυτική δυσλειτουργία ή ανεπάρκεια)
• Αδυναμία εκσπερμάτωσης
• Δυσκολία επίτευξης στύσης χωρίς παραμόρφωση του πέους
• Αδυναμία επίτευξης οργασμού.

Που οφείλεται;

Η στυτική δυσλειτουργία μπορεί να οφείλεται τόσο σε φυσικούς όσο και σε ψυχολογικούς παράγοντες. Πολλά σεξουαλικά προβλήματα προκύπτουν από συνδυασμό φυσικών και ψυχολογικών παραγόντων.

Ένα σωματικό πρόβλημα μπορεί να οδηγήσει σε ψυχολογικά προβλήματα (άγχος, κατάθλιψη ή στρες), το οποίο με τη σειρά του να επιδεινώνει το οργανικό πρόβλημα. Ο άνδρας μερικές φορές πιέζει τον εαυτό του ή πιέζεται από τον ερωτικό σύντροφο να έχει καλές σεξουαλικές επιδόσεις και απογοητεύεται. όταν δεν μπορεί (άγχος απόδοσης). Το άγχος απόδοσης μπορεί να επιδεινώσει ακόμη περισσότερο την ικανότητα ενός άνδρα να απολαύσει τις σεξουαλικές σχέσεις.

Τι είναι τα προβλήματα στην εκσπερμάτωση;

Προβλήματα στην εκσπερμάτωση είναι οι πιο συχνές σεξουαλικές δυσλειτουργίες που βιώνουν οι άνδρες. Περιλαμβάνουν:

• Πρώιμη εκσπερμάτωση πριν ή αμέσως μετά την είσοδο στον κόλπο.
• Ανάστροφη εκσπερμάτωση (εκσπερμάτωση μέσα στην ουροδόχο κύστη).
• Ανεκσπερμάτωση (αδυναμία εκσπερμάτωσης).

Η στυτική δυσλειτουργία είναι συχνή σε μεσήλικες και ηλικιωμένους άνδρες. Μειωμένη επιθυμία (libido) είναι κάτι που επίσης ταλαιπωρεί κάποιους άνδρες.

Τι είναι η φυσιολογική σεξουαλική λειτουργία;

Η φυσιολογική σεξουαλική λειτουργία είναι μια περίπλοκη κατάσταση, που αφορά το πνεύμα και το σώμα ταυτόχρονα. Το νευρικό, το κυκλοφορικό και το ενδοκρινικό σύστημα αλληλεπιδρούν με το πνεύμα για να δώσουν μια σεξουαλική απάντηση, η οποία ελέγχεται από μια λεπτή ισορροπία μεταξύ αυτών των συστημάτων.

Η ερωτική επιθυμία (που ονομάζεται και libido) είναι η επιθυμία που έχει κάποιος, να εμπλακεί σε σεξουαλική δραστηριότητα. Μπορεί να προκληθεί από σκέψεις, λέξεις, θεάματα, οσμή ή άγγιγμα. Η επιθυμία οδηγεί στο πρώτο στάδιο του κύκλου της ερωτικής απάντησης, που είναι η διέγερση.

Διέγερση λέγεται η λειτουργία κατά την οποία ο εγκέφαλος στέλνει νευρικά σήματα δια μέσου του νωτιαίου μυελού προς το πέος. Οι αρτηρίες που τροφοδοτούν με αίμα τους στυτικούς ιστούς διευρύνονται με χάλαση του τοιχώματός τους. Οι διευρυμένες αρτηρίες αυξάνουν πολύ την αιματική ροή σε αυτές τις περιοχές που μεγεθύνονται, σκληραίνουν και διογκώνονται. Αυτή η μεταβολή του όγκου πιέζει τις φλέβες, που φυσιολογικά αποχετεύουν το αίμα από το πέος, μειώνοντας έτσι τη φλεβική επιστροφή και αυξάνοντας την πίεση του αίματος μέσα στο πέος. Αυτή η αυξημένη πίεση μέσα στο πέος έχει ως αποτέλεσμα τη στύση και τη σκληρότητα. Η μυϊκή ένταση επίσης αυξάνεται σε ολόκληρο το σώμα.

Ακολουθεί μια φάση, που η διέγερση και η μυϊκή τάση διατηρούνται και ενισχύονται.

Οργασμός λέγεται η αποκορύφωση της κλιμάκωσης της σεξουαλικής διέγερσης. Κατά τον οργασμό η μυϊκή τάση ολόκληρου του σώματος ενισχύεται ακόμη περισσότερο και συσπώνται οι μυς της πυέλου, με τελική κατάληξη την εκσπερμάτωση.

Η εκσπερμάτωση συμβαίνει όταν τα νεύρα προκαλούν μυϊκές συσπάσεις στο ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα: την επιδιδυμίδα, τον προστάτη και τον σπερματικό πόρο. Αυτές οι συσπάσεις σπρώχνουν το σπέρμα μέσα στην ουρήθρα. Συσπάσεις των μυών γύρω από την ουρήθρα ωθούν περισσότερο και εκτοξεύουν το σπέρμα έξω από το πέος. Ταυτόχρονα συσπάται ο μυϊκός ιστός του αυχένα της ουροδόχου κύστης, αποτρέποντας την παλίνδρομη κίνηση του σπέρματος προς το εσωτερικό της κύστης.

Παρ’ όλο που ο οργασμός και η εκσπερμάτωση συνήθως συμβαίνουν σχεδόν ταυτόχρονα, είναι δύο διαφορετικές λειτουργίες. Σπάνια η εκσπερμάτωση μπορεί να συμβεί χωρίς οργασμό. Ο οργασμός επίσης μπορεί να επέλθει χωρίς εκσπερμάτωση, ειδικά πριν την εφηβεία  ή ως παρενέργεια κάποιων φαρμάκων (όπως είναι κάποια αντικαταθλιπτικά) ή μετά από χειρουργική επέμβαση (όπως η κολεκτομή ή η ριζική προστατεκτομή). Ο οργασμός είναι φυσιολογικά μια ιδιαίτερα ευχάριστη λειτουργία.

Στη φάση αποκατάστασης, το σώμα επανέρχεται στην προηγούμενη κατάστασή του. Μετά την ολοκλήρωση της εκσπερμάτωσης η την επίτευξη οργασμού, οι αρτηρίες του πέους συσπώνται και οι λείες μυϊκές ίνες των σηραγγωδών σωμάτων συστέλλονται, μειώνοντας την είσοδο του αίματος και αυξάνοντας τη φλεβική επιστροφή. Έτσι το πέος γίνεται χαλαρό. Μετά τον οργασμό δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί στύση για κάποια χρονική περίοδο. Ο χρόνος αυτός της ανοργασμικής περιόδου μπορεί να είναι μόνο 20 λεπτά ή μικρότερος σε νεαρά άτομα, αλλά αυξάνει με την ηλικία.

Σεξουαλική δραστηριότητα και καρδιοπάθειες

Η σεξουαλική δραστηριότητα είναι γενικά λιγότερο απαιτητική από μια μέτρια προς βαριά σωματική αύξηση και έτσι είναι συνήθως ασφαλής για άνδρες με καρδιοπάθεια. Παρ’ όλο που ο κίνδυνος ενός καρδιακού επεισοδίου είναι υψηλότερος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής δραστηριότητας από ότι σε φάση ηρεμίας, ο κίνδυνος παραμένει χαμηλός.

Παρ όλα αυτά σεξουαλικά ενεργοί άνδρες με παθήσεις της καρδιάς και του καρδιαγγειακού συστήματος (περιλαμβάνονται η στηθάγχη, υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιακή ανεπάρκεια, αρρυθμίες και παθήσεις της αορτικής βαλβίδας) πρέπει να συμβουλεύονται το γιατρό τους. Συνήθως η σεξουαλική δραστηριότητα είναι ασφαλής αν η νόσος είναι ήπια, αν έχει λίγα συμπτώματα και αν η αρτηριακή πίεση είναι φυσιολογική. Αν η πάθηση είναι μέτριας βαρύτητας ή αν ο άνδρας έχει άλλες καταστάσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακού επεισοδίου, κάποιοι έλεγχοι είναι απαραίτητοι για να προσδιορίσουν πόσο ασφαλής είναι η σεξουαλική δραστηριότητα γι αυτούς τους ασθενείς. Αν η νόσος είναι σοβαρή ή αν ο άνδρας έχει μεγαλοκαρδία με παρεμπόδιση της εξόδου της αριστερής κοιλίας (αποφρακτική καρδιομυοπάθεια), η σεξουαλική δραστηριότητα πρέπει να αναστέλλεται, μέχρι που η θεραπεία να μειώσει τη βαρύτητα των συμπτωμάτων. Η Αμερικανική Εταιρεία Καρδιολογίας (American Heart Association) προτείνει να επιτρέπεται το σεξ μετά από μία μόλις εβδομάδα ύστερα από καρδιακό επεισόδιο, αν μια ήπια προς μέτρια φυσική δραστηριότητα δεν προκαλεί προκάρδιο πόνο ή δύσπνοια.

Η χρήση φαρμάκων που διευκολύνουν τη στύση δεν συνιστάται να γίνεται από άνδρες που παίρνουν θεραπεία με νιτρώδη ή ισχυρά αντιϋπερτασικά φάρμακα, καθώς η αρτηριακή τους πίεση με αυτό το συνδυασμό μπορεί να μειωθεί επικίνδυνα.

Συνήθως άνδρες που μπορούν να ολοκληρώσουν ένα τεστ κοπώσεως χωρίς φαινόμενα ισχαιμίας, είναι σε θέση να έχουν σεξουαλική δραστηριότητα με πολύ μεγάλη ασφάλεια.

Μειωμένη ερωτική επιθυμία (libido)

Ως μειωμένη ερωτική επιθυμία λέγεται η ελαττωμένη παρόρμηση ενός άνδρα για σεξουαλική δραστηριότητα.

Πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν ψυχολογικούς παράγοντες (κατάθλιψη, άγχος, προβλήματα διαπροσωπικών σχέσεων), φάρμακα και χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα.

Ανάλογα με την αιτία ο γιατρός μπορεί να συστήσει ψυχολογική υποστήριξη, να συνταγογραφήσει διαφορετικό φάρμακο ή να συστήσει θεραπεία υποκατάστασης με τεστοστερόνη.

Η ερωτική επιθυμία έχει μεγάλες διακυμάνσεις στους άνδρες και μπορεί να είναι προσωρινά ελαττωμένη, λόγω καταστάσεων όπως είναι η κόπωση ή το άγχος. Επίσης η ερωτική επιθυμία σταδιακά μειώνεται, καθώς ο άνδρας μεγαλώνει. Επίμονη χαμηλή ερωτική επιθυμία μπορεί να προκαλέσει διαταραχές σχέσεων σε ένα ζευγάρι.

Περιστασιακά μπορεί η χαμηλή ερωτική επιθυμία να είναι μόνιμη και να διαρκέσει για όλη τη ζωή ενός άνδρα. Αιτίες μπορεί να είναι τραυματικές σεξουαλικές εμπειρίες κατά την παιδική ηλικία ή εκπαίδευση στην καταστολή σεξουαλικών σκέψεων (μοναχοί).

Συνήθως  η μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας έρχεται σταδιακά μετά από χρόνια φυσιολογικής σεξουαλικής επιθυμίας. Ψυχολογικοί παράγοντες όπως η κατάθλιψη, το άγχος και προβλήματα διαπροσωπικών σχέσεων, είναι οι συνηθέστερες αιτίες. Η χρόνια νεφρική νόσος μπορεί επίσης να μειώσει τη libido. Μερικά φάρμακα (όπως αυτά που δίδονται για την κατάθλιψη, το άγχος ή τον προχωρημένο καρκίνο του προστάτη), μπορεί να μειώσουν τα επίπεδα της τεστοστερόνης στο αίμα και να μειώσουν τη libido.

Όταν μειώνεται η ερωτική επιθυμία, οι άνδρες έχουν λιγότερες σεξουαλικές φαντασιώσεις και σκέψεις και λιγότερο ενδιαφέρον για σεξ και έχουν σπανιότερες σεξουαλικές σχέσεις. Ακόμη και τα σεξουαλικά ερεθίσματα από θεάματα, λέξεις ή αγγίγματα μπορεί να μην ξυπνήσουν το ερωτικό ενδιαφέρον. Άνδρες με χαμηλή ερωτική επιθυμία συχνά διατηρούν την ικανότητα ολοκλήρωσης μιας συνουσίας και μερικές φορές συνεχίζουν τη σεξουαλική τους δραστηριότητα για να ικανοποιούν τον ερωτικό τους σύντροφο.

Η τεστοστερόνη μπορεί να μετρηθεί με εξέταση αίματος. Το αποτέλεσμα της εξέτασης συνεκτιμάται με το ιστορικό, δηλαδή την περιγραφή των συμπτωμάτων του άνδρα.

Θεραπεία της μειωμένης ερωτικής επιθυμίας

• Συμβουλευτική
• Μερικές φορές υποκατάσταση με τεστοστερόνη

Αν η αιτία είναι ψυχολογική, μπορεί να βοηθήσουν διάφορες ψυχολογικές θεραπείες, περιλαμβανομένων και των θεραπειών συμπεριφοράς. Συμβουλευτική του ζευγαριού επίσης μπορεί να είναι χρήσιμη. Οι άνδρες πρέπει να συνειδητοποιούν το ρόλο του στρες πάνω στη φυσική λειτουργία.

Αν τα επίπεδα τεστοστερόνης είναι χαμηλά, μπορεί να χορηγηθεί θεραπεία υποκατάστασης με τεστοστερόνη υπό τον τύπο επιθέματος (patch) ή με ενέσιμη μορφή. Στο παρελθόν αυτές οι θεραπείες είχαν ενοχοποιηθεί για αύξηση του κινδύνου στεφανιαίου ή εγκεφαλικού επεισοδίου. Όμως αυτές οι υποθέσεις δεν έχουν επιβεβαιωθεί στις μελέτες που ακολούθησαν. Θεραπεία υποκατάστασης με τεστοστερόνη συνιστάται μόνο σε περιπτώσεις που τα επίπεδα της ορμόνης είναι πραγματικά χαμηλά. Αν ο λόγος της χαμηλής τεστοστερόνης είναι φαρμακευτικός, ο γιατρός μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο αντικατάστασης της θεραπευτικής αγωγής με άλλο, που δεν προκαλεί αυτή την παρενέργεια.

Στυτική δυσλειτουργία

Είναι η ανικανότητα επίτευξης ή διατήρησης μιας στύσης που να είναι επαρκώς ικανοποιητική για την ολοκλήρωση σεξουαλικής συνουσίας.

Δυσκολία επίτευξης μιας στύσης μπορεί περιστασιακά να συμβεί σε κάθε άντρα. Θεωρείται πως υπάρχει πραγματικό πρόβλημα στυτικής δυσλειτουργίας όταν:

• Δεν επιτυγχάνεται ποτέ στύση.
• Η στύση είναι τόσο σύντομη ώστε δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί διείσδυση.
• Επιτυγχάνονται στύσεις αλλά όχι τη σωστή στιγμή.

Η στυτική δυσλειτουργία ονομάζεται πρωτοπαθής, αν ο άνδρας δεν υπήρξε ποτέ ικανός να επιτύχει ή να διατηρήσει στύση.

Δευτεροπαθής λέγεται η δυσλειτουργία, που επέρχεται σε μεταγενέστερα στάδια της ζωής ενός άνδρα, ο οποίος προηγουμένως δεν είχε αυτό το πρόβλημα.

Η δευτεροπαθής στυτική δυσλειτουργία είναι πολύ πιο συνήθης από την πρωτοπαθή.

Στις ΗΠΑ το πρόβλημα απασχολεί περίπου το 50% των ανδρών μεταξύ 40 και 70 ετών και το ποσοστό αυτό αυξάνεται με τη ηλικία. Παρ όλα αυτά η στυτική δυσλειτουργία δεν θεωρείται μια φυσιολογική συνέπεια της γήρανσης και μπορεί με επιτυχία να θεραπευτεί σε οποιαδήποτε ηλικία.

Αιτιολογία

Για την επίτευξη στύσης το πέος χρειάζεται ικανοποιητική εισροή αίματος, παρεμπόδιση της φλεβικής εξόδου, σωστή αγωγή νευρικών ερεθισμάτων προς και από το ανδρικό μόριο, επαρκείς ποσότητες της ανδρικής γενετήσιας ορμόνης, που λέγεται τεστοστερόνη και αρκετή ερωτική επιθυμία (libido). Διαταραχή οποιουδήποτε από αυτά τα συστήματα μπορεί να οδηγήσει σε στυτική δυσλειτουργία.

Οι περισσότερες περιπτώσεις προκαλούνται από ανωμαλίες στα αγγεία ή τα νεύρα του πέους. Άλλες πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν ορμονικές διαταραχές, δομικές ανωμαλίες του πέους, χρήση φαρμάκων και ψυχολογικά προβλήματα. Οι συχνότερες αιτίες είναι:

• Σκλήρυνση των αρτηριών, κατάσταση που επηρεάζει και τις αρτηρίες του πέους.
• Σακχαρώδης διαβήτης.
• Υπέρταση.
• Μεταβολικό σύνδρομο.
• Παχυσαρκία.
• Υπερτροφία του προστάτη.
• Επιπλοκές από χειρουργικούς χειρισμούς στον προστάτη.
• Φάρμακα όπως αυτά που χρησιμοποιούνται για την υπέρταση ή για διόγκωση του προστάτη και αυτά που χρησιμοποιούνται για την κατάθλιψη.
• Κάπνισμα.
• Κατάχρηση αλκοόλ.
• Στρες, καθιστική ζωή.

Συχνά το πρόβλημα είναι πολυπαραγοντικό. Για παράδειγμα, ένας άνδρας με ήπια μείωση της στυτικής του ικανότητας που έχει προκληθεί από διαβήτη ή περιφερική αγγειακή νόσο, μπορεί να αναπτύξει σοβαρή στυτική δυσλειτουργία μετά την εισαγωγή στη θεραπεία του ενός νέου φαρμάκου, ή αν αυξηθεί το στρες.

Αγγειακά προβλήματα

Η αθηρωμάτωση μπορεί να προκαλέσει μείωση της αιματικής ροής προς τα πόδια. (περιφερική αγγειακή νόσος). Συνήθως οι αρτηρίες του πέους αποφράσσονται επίσης, μειώνοντας την ποσότητα της αιματικής ροής μέσα στο πέος, προκαλώντας στυτική δυσλειτουργία. Ο διαβήτης, τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, η υπέρταση και το κάπνισμα συμβάλλον στη δημιουργία αθηρωμάτωσης και κατά συνέπεια στην ανάπτυξη στυτικής δυσλειτουργίας.

Μερικές φορές το αίμα διαφεύγει προς τις φλέβες πολύ γρήγορα, μειώνοντας την πίεση μέσα στο πέος, με συνέπεια την αποτυχία επίτευξης ή διατήρησης μιας στύσης.

Νευρικές διαταραχές

Μια από τις αιτίες της στυτικής δυσλειτουργίας είναι, όταν υπάρχει βλάβη των νεύρων που στέλνουν σήματα προς το πέος. Ο διαβήτης είναι μια πιθανή αιτία βλάβης των νεύρων που νευρώνουν το πέος. Καθώς τα νεύρα του πέους περνάνε μέσα από τον προστάτη, μια ριζική προστατεκτομή (όπως αυτή που γίνεται για τον καρκίνο), μπορεί να προκαλέσει στυτική δυσλειτουργία.

Σπανιότερες αιτίες νευρικών προβλημάτων που προκαλούν τη διαταραχή, είναι ο τραυματισμός της σπονδυλικής στήλης, η σκλήρυνση κατά πλάκας και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Επίσης παρατεταμένη πίεση των νεύρων στους γλουτούς και την περιγεννητική περιοχή (λέγεται και περιοχή της σέλλας), μπορεί να προκαλέσει παροδική στυτική δυσλειτουργία, όπως μετά από πολύωρη ποδηλασία.

Άλλες διαταραχές

Ορμονικές διαταραχές (όπως παθολογικά χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης) τείνουν να μειώνουν όχι μόνο τη σεξουαλική επιθυμία, αλλά και την ικανότητα επίτευξης ή διατήρησης ικανοποιητικής στύσης.

Στη νόσο Peyronie αναπτύσσεται ανώμαλος συνδετικός ιστός μέσα στο πέος, με συνέπεια το πέος σε στύση να είναι παραμορφωμένο και επώδυνο.

Φάρμακα, αλκοόλ και απαγορευμένες ουσίες όπως η κοκαΐνη και οι αμφεταμίνες μπορεί επίσης να προκαλέσουν ή να συμβάλουν στη δημιουργία στυτικής δυσλειτουργίας.

Μερικές φορές ψυχολογικά προβλήματα (όπως είναι το άγχος της πιθανής αποτυχίας ή η κατάθλιψη) ή κάποιοι παράγοντες που μπορεί να μειώσουν τη ζωτικότητα ενός άνδρα (ασθένεια, κόπωση ή στρες), μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπάρκεια επίτευξης στύσης. Η στυτική δυσλειτουργία μπορεί να είναι περιστασιακή και να αφορά ένα συγκεκριμένο μέρος, συγκεκριμένο χρόνο ή σύντροφο.

Ο πριαπισμός (παθολογικά παρατεταμένη και επώδυνη στύση) μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο στυτικό ιστό του πέους, με συνέπεια στυτική δυσλειτουργία.

Αξιολόγηση

Παρ’ όλο που κάποια περιστασιακά  επεισόδια προβλημάτων στύσης δεν είναι καθόλου σπάνια, οι άνδρες πρέπει να αναζητούν βοήθεια όταν το πρόβλημα επίτευξης ή διατήρησης μιας στύσης επιμένει, καθώς αυτό μπορεί να είναι σημάδι μιας σοβαρής διαταραχής, όπως η αθηρωμάτωση ή κάποιο νευρολογικό πρόβλημα. Οι ακόλουθες πληροφορίες μπορεί να φανούν χρήσιμες για τους άνδρες, ώστε να γνωρίζουν πότε να επισκεφθούν γιατρό και ποιες παραμέτρους ο γιατρός θα αξιολογήσει.

Ανησυχητικά σημεία

• Απουσία στύσεων κατά τη νύχτα ή κατά το πρωινό ξύπνημα.
• Μούδιασμα μεταξύ και γύρω από τους γλουτούς και την περιγεννητική περιοχή.
• Επώδυνες κράμπες στους μυς των κάτω άκρων, που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια φυσικής δραστηριότητας αλλά ανακουφίζονται με την ανάπαυση. (Διαλείπουσα χωλότητα).

Πότε πρέπει να απευθυνθεί ένας άντρας σε γιατρό;

Παρ’ όλο που η σεξουαλική δυσλειτουργία επηρεάζει την ποιότητα της ζωής ενός άνδρα, δεν είναι η ίδια απειλητική για τη ζωή. Επειδή όμως μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα κάποιας σοβαρής πάθησης ή διαταραχής, όποιος άνδρας αισθανθεί κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα, πρέπει να απευθυνθεί σε γιατρό. Για παράδειγμα μούδιασμα στο όσχεο ή ένα από τα κάτω άκρα μπορεί να υποδηλώνει βλάβη στο νωτιαίο μυελό.

Με ποια μέθοδο προσεγγίζει το πρόβλημα ένας γιατρός;

Η ιατρική εξέταση αρχίζει πάντα από ερωτήσεις για το ιατρικό ιστορικό. Ακολουθεί η κλινική εξέταση και στο τέλος, αν χρειάζεται, προγραμματίζονται κάποιες εξετάσεις. Από το ιστορικό θα αναζητηθούν οι παρακάτω πληροφορίες :

• Λήψη φαρμάκων και κατανάλωση οινοπνεύματος.
• Κάπνισμα.
• Ιστορικό σακχαρώδη διαβήτη.
• Ιστορικό υπέρτασης.
• Ιστορικό αγγειοπάθειας.
• Εγχειρήσεις που έχουν γίνει (π.χ. εγχειρήσεις για καρκίνο στον προστάτη ή χαμηλά στο παχύ έντερο ή για κάποιο αγγειοχειρουργικό πρόβλημα).
• Τραυματικές κακώσεις, όπως κάταγμα λεκάνης ή της σπονδυλικής στήλης.
• Συμπτώματα που υποδηλώνουν αγγειοπάθεια, όπως πόνος στις γαστροκνημίες κατά το περπάτημα, αίσθημα κρύου ή μούδιασμα ή μελάνιασμα στα κάτω άκρα.
• Συμπτώματα νευρολογικών διαταραχών, όπως μούδιασμα, αίσθημα γαργαλητού, αδυναμία στήριξης ή πτώσεις ή ακράτεια ούρων.
• Συμπτώματα που υποδηλώνουν πιθανά ορμονικές διαταραχές όπως μειωμένη ερωτική επιθυμία, αύξηση του μεγέθους των μαστών, μείωση του μεγέθους των όρχεων, τριχόπτωση, τρόμος, μεταβολές στο βάρος τη την όρεξη ή δυσανεξία στο κρύο ή τη ζέστη.
• Ενδείξεις ψυχολογικών διαταραχών, ειδικά κατάθλιψη.
• Βαθμό ικανοποίησης με τις σεξουαλικές σχέσεις.
• Ενδείξεις πιθανής σεξουαλικής δυσλειτουργίας του/της ερωτικής συντρόφου.

Αν και είναι φυσιολογικό και κατανοητό οι άνδρες να έχουν κάποιου βαθμού δυσκολία στο να συζητούν με το γιατρό τους τέτοια θέματα, οι πληροφορίες αυτές είναι πολύ σημαντικές στο να βοηθήσουν στον εντοπισμό της αιτίας της σεξουαλικής δυσλειτουργίας και την θεραπευτική της αντιμετώπιση.

Η φυσική εξέταση μπορεί να αφορά το πέος και τον προστάτη, όμως ο γιατρός θα αναζητήσει επίσης σημεία ορμονικών, νευρικών και αγγειακών προβλημάτων, καθώς επίσης θα εξετάσει και το έντερο δακτυλικά, μέσα από τον πρωκτό.

Μερικές φορές η αιτία είναι ξεκάθαρη από το ιστορικό. Για παράδειγμα η σεξουαλική δυσλειτουργία μπορεί να έχει προκύψει αμέσως μετά από μια εγχείρηση προστάτη ή μετά από την έναρξη μιας φαρμακευτικής αγωγής. Πληροφορία-κλειδί είναι κατά πόσον υπάρχουν νυκτερινές ή πρωινές στύσεις. Όταν αυτές οι στύσεις είναι παρούσες, τότε η οργανική αιτία είναι πολύ λιγότερο πιθανή από την ψυχολογική, καθώς η πρώτη προκαλεί προβλήματα στύσης όλες τις ώρες.

Άλλα στοιχεία από το ιστορικό που κάνουν περισσότερο πιθανή μιας ψυχολογικής αιτιολογίας δυσλειτουργίας, είναι η απότομη έναρξη του προβλήματος σε νεαρά άτομα, η εμφάνιση του προβλήματος κάτω από ορισμένες μόνο συνθήκες και η επίλυσή του χωρίς καμία θεραπεία. Η διαλείπουσα χωλότητα, παγωμένα ή κυανωτικά κάτω άκρα ή κυανωτικά δάκτυλα των ποδιών μπορεί να σημαίνουν πρόβλημα με τα αγγεία, όπως είναι η περιφερειακή αγγειακή νόσος ή διαβητική αγγειοπάθεια.

Εξετάσεις

Από εργαστηριακές εξετάσεις συνήθως αυτή που απαιτείται, είναι η μέτρηση επιπέδων τεστοστερόνης. Αν αυτά είναι χαμηλά, θα απαιτηθεί η μέτρηση και άλλων ορμονών, ώστε να διαλευκανθεί το ενδοκρινολογικό πρόβλημα.

Ανάλογα με τα ευρήματα από το ιστορικό και τη φυσική εξέταση, μπορεί επίσης να γίνουν δοκιμασίες για αναζήτηση ενός αδιάγνωστου σακχαρώδη διαβήτη, πάθησης θυρεοειδούς ή διαταραχών των λιπιδίων. Συνήθως αυτές οι εξετάσεις είναι αρκετές για τους γιατρούς , ώστε να σχεδιάσουν τη θεραπευτική αγωγή.

Η κατάσταση των αγγείων του πέους εξετάζεται στο ιατρείο με υπερηχογράφημα (doppler).

Πολύ βασική εξέταση είναι η ηλεκτρονική καταγραφή της διαδικασίας της στύσης. Ο εξεταζόμενος απομονώνεται σε ιδιαίτερο ήσυχο δωμάτιο, όπου του χορηγείται με ένεση μια προσταγλανδίνη που προκαλεί στύση.

Ηλεκτρόδια τοποθετούνται στο πέος (όπως γίνεται το ηλεκτροκαρδιογράφημα) και καταγράφουν σε ειδικό μηχάνημα τη δραστηριότητα του πέους που βρίσκεται σε στύση επί 20 λεπτά, ενώ ο εξεταζόμενος είναι μόνος του, με τη βοήθεια κάποιου ερωτικού video.

Η εξέταση είναι καθοριστική για τη διάκριση μεταξύ ψυχογενούς και οργανικής στυτικής δυσλειτουργίας.

Θεραπεία

• Θεραπεία υποκειμένων νοσημάτων.
• Εκπαίδευση και συμβουλευτική.
• Φάρμακα από το στόμα (αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης).
• Άλλα φάρμακα, μηχανικά βοηθήματα ή χειρουργική επέμβαση.

Γίνεται θεραπεία για κάθε υποκείμενο νόσημα και οι γιατροί συχνά τροποποιούν μια φαρμακευτική θεραπεία, που μπορεί να προκαλεί διαταραχές της στύσης. Κάθε τέτοια φαρμακευτική τροποποίηση πρέπει πάντα να γίνεται σε συνεργασία με γιατρό.

Καθώς το υπερβολικό σωματικό βάρος αποτελεί παράγοντα κινδύνου για πολλές διαταραχές που προκαλούν στυτική δυσλειτουργία, η απώλεια βάρους σε υπέρβαρους ασθενείς μπορεί να βελτιώσει το πρόβλημα. Το ίδιο ισχύει και για το κάπνισμα και για την κατανάλωση οινοπνεύματος.

Ακόμη και αν το πρόβλημα είναι οργανικό, πάντα υπεισέρχεται ψυχολογικός παράγοντας, γι αυτό συνιστάται παράλληλη ψυχολογική υποστήριξη, κατά προτίμηση μαζί με τον/την ερωτική σύντροφο του ασθενούς. Η συμβουλευτική από εξειδικευμένο σεξολόγο θεραπευτή μπορεί να βελτιώσει τις διαπροσωπικές σχέσεις του ζευγαριού, να  μειώσει το άγχος απόδοσης, συμβάλλοντας έτσι στη βελτίωση του προβλήματος.

Σε άνδρες με χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, θεραπεία υποκατάστασης μπορεί να βοηθήσει. Σκευάσματα τεστοστερόνης υπάρχουν διαθέσιμα υπό μορφή αυτοκόλλητων ή gel και εφαρμόζονται μία φορά την ημέρα. Καμιά φορά συστήνονται σκευάσματα που χορηγούνται στη μύτη ή με υποδόρια χορήγηση. Σε περιπτώσεις που τα επίπεδα τεστοστερόνης είναι πολύ χαμηλά, μπορεί να χρειάζονται ενέσεις τεστοστερόνης κάθε 15 μέρες.

Πριν από κάθε χειρουργική αντιμετώπιση πρέπει να εξαντλούνται οι συντηρητικές θεραπείες. Συνήθως επιχειρείται πρώτα η θεραπεία με φάρμακα από το στόμα. Στη συνέχεια μπορεί να δοκιμασθούν ενέσεις που γίνονται πάνω στο πέος πριν από την ερωτική επαφή και είναι αρκετά αποτελεσματικές. Τα μηχανικά βοηθήματα έχουν το πλεονέκτημα πως στερούνται των φαρμακευτικών παρενεργειών και συνεπώς είναι πολύ ασφαλή. Τελευταία λύση αλλά πολύ αποτελεσματική είναι η χειρουργική τοποθέτηση φουσκωτών ενθεμάτων μέσα στο πέος.

Μηχανικά βοηθήματα

Ο δακτύλιος περίσφιξης απευθύνεται σε άνδρες που επιτυγχάνουν στύση, αλλά δε μπορούν να τη διατηρήσουν. Είναι ελαστικός δακτύλιος που τοποθετείται γύρω από τη βάση του πέους και αποτρέπει την φλεβική επιστροφή, διατηρώντας έτσι τη σφριγηλότητα του πέους.

Αν ο άνδρας αδυνατεί να επιτύχει στύση, μπορεί να εφαρμόσει βοήθημα κενού τύπου βεντούζας που διογκώνει το πέος με αναρρόφηση. Αυτό το βοήθημα συντελεί στην εισροή αίματος μέσα στο πέος ασκώντας ήπια αρνητική πίεση και, αφού το πέος διογκωθεί, εφαρμόζεται ο ελαστικός δακτύλιος. Εκχυμώσεις του πέους και πάγωμα της βαλάνου αποτελούν πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες της μεθόδου. Μερικές φορές γίνεται συνδυασμός αυτών των βοηθημάτων με φαρμακευτική αγωγή.

Θεραπεία με κρουστικά κύματα

Πρόκειται μια νέα θεραπεία που ονομάζεται LI-ESWT (Low-intensity extracorporeal shock wave therapy). Γίνεται με ακουστικά κύματα που κατευθύνονται βαθιά μέσα στο πέος με σκοπό να προκαλέσουν παρατεταμένη διέγερση.

Επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει πως τα κρουστικά κύματα προκαλούν «κυτταρκό μικροτραύμα». Αυτό το «μικροτραύμα» πυροδοτεί μια αλυσίδα αντιδράσεων, με τελική συνέπεια την έκλυση ανγειογενετικών παραγόντων, που με τη σειρά τους προκαλούν νεοαγγείωση του ιστού και αύξηση της αιμάτωσης.

Αντίθετα με άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις, τα κρουστικά κύματα έχουν τη μοναδικότητα ότι στοχεύουν στο να αποκαταστήσουν το στυτικό μηχανισμό, με σκοπό την επίτευξη φυσικών και αυτόματων στύσεων.

Τα κρουστικά κύματα που έχουν χρησιμοποιηθεί στην ουρολογία για λιθοτρυψίες και στην ορθοπαιδική λόγω των αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων τους στην επίσπευση συγκόλλησης κάποιων καταγμάτων, σε τενοντίτιδες και υμενίτδες.

Αυτές οι ιδιότητες των κρουστικών κυμάτων οδήγησαν τους επιστήμονες στη χρήση τους για την ενίσχυση της στυτικής λειτουργίας στον άνδρα. Πρόκειται για τη μοναδική μέχρι σήμερα μη φαρμακευτική θεραπευτική μέθοδο για το σκοπό αυτό, που έκανε την εμφάνιση της την τελευταία δεκαετία και γίνεται ολοένα πιο δημοφιλής σε όλο τον κόσμο.

Εκτός από την κύρια δράση των κρουστικών κυμάτων που είναι η νεοαγγείωση και η βελτίωση της αιμάτωσης του πέους, με συνέπεια την αύξηση των φυσικών και αυτόματων στύσεων, έχει διαπιστωθεί πως αυξάνουν και τη δραστικότητα των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για το σκοπό αυτό.

Πως γίνεται η θεραπεία με κρουστικά κύματα;

Ο θεραπευτής χειρίζεται πάνω στο πέος του θεραπευόμενου μία κεφαλή σαν αυτή του μηχανήματος υπερήχων. Δεν χρειάζεται τοπικό αναισθητικό, καθώς η θεραπεία είναι ανώδυνη. Κάθε συνεδρία θεραπείας διαρκεί περίπου 15-20 λεπτά και χρειάζονται επαναλήψεις.

Παρενέργειες

Η θεραπεία του πέους για ενίσχυση της στυτικής λειτουργίας είναι γενικά ασφαλής διαδικασία και πολύ καλά ανεκτή. Ανεπιθύμητες ενέργειες που έχουν αναφερθεί είναι οι ακόλουθες:

• Μόλωπες (μελανιές) στο δέρμα του πέους.
• Αίμα στα ούρα.
• Φλεγμονή στο δέρμα του πέους.
• Επώδυνη στύση.
• Πόνος ή δυσκολία κατά τη σεξουαλική συνουσία λόγω των ανωτέρω.

Ανασκόπηση της παγκόσμιας βιβλιογραφίας που έγινε το 2019 με συνεργασία τριών Πανεπιστημιακών κέντρων της Αυστραλίας έδειξε ότι:

• Τα αποτελέσματα διαρκούν τουλάχιστον 3 μήνες μετά τη θεραπεία.
• Τα καλύτερα αποτελέσματα παρατηρούνται σε άτομα με ήπια έως μέτρια στυτική δυσλειτουργία, ενώ αυτά είναι πτωχότερα σε άτομα με σοβαρή δυσλειτουργία ή με πολλαπλές ιατρικές συννοσηρότητες.

Φάρμακα

Η κύρια κατηγορία φαρμάκων για τη στυτική δυσλειτουργία είναι οι αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης. Άλλα φάρμακα περιλαμβάνουν προσταγλανδίνες που εισάγονται με ένεση εντός του πέους ή εισάγονται εντός της ουρήθρας. Οι από του στόματος λαμβανόμενοι αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης χρησιμοποιούνται πολύ περισσότερο, καθώς είναι απλοί στη χρήση και εξασφαλίζουν αμεσότητα στη συνουσία.

Οι από του στόματος αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης (sildenafil, vardenafil, avanafil, tadalafil) αυξάνουν την  αιματική ροή προς το πέος. Τα φάρμακα αυτής της ομάδας δρουν όλα με τον ίδιο τρόπο, αλλά διαφέρουν ως προς τη διάρκεια του αποτελέσματός τους, τις παρενέργειές τους και τις αλληλεπιδράσεις τους με την τροφή. Τα αποτελέσματα του tadalafil διαρκούν περισσότερο από τα άλλα (μέχρι 36 ώρες) και είναι ένα αποτέλεσμα που μερικοί άνδρες προτιμούν.

Οι περισσότεροι αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης λειτουργούν καλύτερα όταν παίρνονται με άδειο στομάχι και τουλάχιστον μία ώρα πριν από  τη συνουσία. Άνδρες που βρίσκονται σε αγωγή με νιτρώδη (φάρμακα για τη στηθάγχη), δεν πρέπει να κάνουν χρήση αναστολέων της φωσφοδιεστεράσης, καθώς ο συνδυασμός αυτός μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνη πτώση της αρτηριακής πίεσης. Άλλες προσωρινές παρενέργειες αυτών των φαρμάκων είναι εξάψεις, διαταραχές της όρασης (περιλαμβανομένων και διαταραχών στην αντίληψη των χρωμάτων) και πονοκέφαλοι. Ο πριαπισμός  (παρατεταμένη και επώδυνη στύση) συμβαίνει πολύ σπάνια και μπορεί να χρειαστεί επείγουσα ιατρική αντιμετώπιση. Σε σπάνιες περιπτώσεις έχουν αναφερθεί φαινόμενα απώλειας της όρασης ή της ακοής μετά από τη λήψη αναστολέων της φωσφοδιεστεράσης, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο αν αυτά τα φάρμακα ήταν τελικά η αιτία.

Το φάρμακο alprostadil μόνο του ή σε συνδυασμό με παπαβερίνη και φαιντολαμίνη μπορεί να εισαχθεί με λεπτή βελόνα σαν ένεση στο πλάι του πέους, επιτυγχάνοντας μια ικανοποιητική στύση στις περισσότερες περιπτώσεις . Το ίδιο φάρμακο μπορεί να εισαχθεί ως υπόθετο μέσα στην ουρήθρα με τη βοήθεια ειδικού στυλεού. Αυτές οι θεραπείες μπορεί να προκαλέσουν πριαπισμό και πόνο. Ο γιατρός εκπαιδεύει τον άνδρα πώς να κάνει χρήση αυτών των φαρμακευτικών προϊόντων μόνος του. Μπορεί να συνδυαστεί με αναστολέα της φωσφοδιεστεράσης, αν ο τελευταίος δεν είναι αποτελεσματικός ως μονοθεραπεία.

Οι κατευθυντήριες θεραπευτκές οδηγίες τείνουν να ενθαρύνουν τη χρήση συνδυαστικών θεραπειών, καθώς μειώνεται έτσι ο αριθμός των παρενεργειών και αυξάνεται η αποτελεσματικότητα.

Χειρουργικές θεραπείες

Για μερικούς άνδρες τα φάρμακα δεν είναι αποτελεσματικά, ή για κάποιους λόγους δεν είναι επιθυμητή ή αντενδείκνυται η λήψη τους Τότε η χειρουργική έχει τη θέση της με ενδοπροθέσεις.

Ενδοπεϊκές προθέσεις

Οι προθέσεις μπορεί να είναι συμπαγείς από σκληρή σιλικόνη, είτε υδραυλικά που να φουσκώνουν και να ξεφουσκώνουν  με κατάλληλους χειρισμούς.

Οι πεϊκές προθέσεις εμφανίστηκαν για πρώτη φορά το 1973 και συντέλεσαν μια πραγματική επανάσταση στον τομέα της χειρουργικής αποκατάστασης του προβλήματος.

Οι ελατές προθέσεις (αυτές που λυγίζουν και μένουν στο σχήμα που τους δίδεται) αποτελούνται από ένα ζεύγος ράβδων που μπορεί να λυγίζουν προς τα πάνω ή προς τα κάτω, ανάλογα με την επιθυμητή χρήση. Οι συνηθέστερες και πιο διαδεδομένες είναι οι AMS 600, AMS 650, το Spectra και το Coloplast Genesis. Αντίθετα τα Shan penile implant, Promedon Tube prosthesis και το Zephyr ZSI 100, δεν γνώρισαν εμπορική επιτυχία.

Ελατές πεϊκές προθέσεις αποτελούν ιδεώδη λύση για άτομα με αναπηρία, για άτομα που έχουν περιορισμένη λειτουργικότητα στα χέρια ή τα δάχτυλα, βιώνουν εύκολη μυϊκή κόπωση (όπως σε νευρολογικές διαταραχές) ή έχουν περιορισμένη κινητικότητα (παραπληγικοί ασθενείς).

Παρ’ όλο που το μειονέκτημα των ελατών προθέσεων είναι ότι παραμένουν στο αρχικό τους μέγεθος και δεν «κρύβονται» σε σχέση με αυτές που φουσκώνουν, έχουν το πλεονέκτημα της ανθεκτικότητας (σπάνια παρουσιάζουν βλάβες), είναι φθηνότερες.

Οι φουσκωνόμενες προθέσεις θεωρούνται μετεξέλιξη και βελτιωση των ελατών πεϊκών προθέσεων, καθώς το άτομο μπορεί να τους δίνει σκληρότητα και χαλαρότητα κατά βούληση και η λειτουργία του πέους να μοιάζει με τη φυσιολογική. Επικρατούσες φουσκωνόμενες προθέσεις είναι οι της σειράς Boston ScientificAMS 700 και το Coloplast Titan, παρ όλο που το Zephyr ZSI 475 γίνεται τελευταία ολοένα και πιο δημοφιλές στην Ευρώπη.

Είναι πολύ σημαντικό να γίνεται προσεκτική επιλογή των υποψήφιων για αυτές τις επεμβάσεις ασθενών και διεξοδική συζήτηση πριν από το χειρουργείο. Πρέπει ο ασθενής να κατανοήσει πλήρως τη χειρουργική διαδικασία, τα αναμενόμενα αποτελέσματα και τις πιθανές επιπλοκές.

Η πρόοδος της τεχνολογίας και οι εξελίξεις στις χειρουργικές τεχνικές τοποθέτησης, έχουν οδηγήσει σε εξαιρετικά κλινικά αποτελέσματα, μηχανική αξιοπιστία των ενδοπεϊκών προθέσεων και υψηλό βαθμό ικανοποίησης των ασθενών.

Χειρουργική επαναγγείωση του πέους

Η πρώτη εγεχείρηση επαναγγείωσης έγινε το 1972. Δέκα χρόνια αργότερα έγιναν οι πρώτες μικροχειρουργικές ενδοπεϊκές αναστομώσεις. Οι εγχειρήσεις αυτές είναι ελάχιστα διαδεδομένες λόγω έλλειψης επαρκών επιστημονικών στοιχείων που να τις τεκμηριώνουν και καθώς η τοποθέτηση ενδοπεϊκών προθέσεων είναι πολύ πιο αποτελεσματική και αποδεκτή. Παρ’ όλα αυτά, οι εγχειρήσεις επαναγγείωσης παραμένουν ως επιλογή για νεώτερους μη διαβητικούς άνδρες με εντοπισμένη αρτηριακή στένωση, συνήθως λόγω πυελικού τραυματισμού και χωρίς γενικευμένη αγγειακή νόσο.

Οι επεμβάσεις συνίστανται σε αναστόμωση της κάτω επιγαστρικής αρτηρίας με τις ραχιαίες αρτηρίες του πέους ή/και με την εν τω βάθει ραχιαία φλέβα. Αντίθετα η απολίνωση των πεϊκών φλεβών έχει εγκαταλειφθεί ως χειρουργική τεχνική, λόγω του πτωχού αποτελέσματος σε βάθος χρόνου και των πολλών επιπλοκών.

Ο εκτεταμένος προεγχειρητικός έλεγχος περιλαμβάνει διεξοδική υπερηχογραφική μελέτη των πεϊκών αγγείων.

Οι επιπλοκές της χειρουργικής επαναγγείωσης του πέους δεν είναι σπάνιες και ο ασθενής πρέπει να τις γνωρίζει πριν δώσει τη συγκατάθεση του. Τέτοιες επιπλοκές είναι ο πριαπισμός (παρατεταμένη, επώδυνη στύση), η υπερθερμία της βαλάνου και αγγειακές βλάβες του πέους.

Κυτταρικές θεραπείες

Θεραπεία με βλαστοκύτταρα

Η επιστημονική έρευνα πάνω σε θεραπείες με βλαστοκύτταρα καλπάζει τα τελευταία δέκα χρόνια και έχει περιλάβει θεραπείες προς την κατεύθυνση της στυτικής δυσλειτουργίας. Το βλαστοκύτταρο είναι ένα πρόγονο κύτταρο που μπορεί να εξελιχθεί προς μια μεγάλη κατηγορία κυττάρων. Η πιθανή εφαρμογή της μεθόδου στη στυτική δυσλειτουργία στοχεύει στην πρόληψη απόπτωσης κυττάρων και την προστασία των νευρώνων.

Κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους έδειξαν ότι οι θεραπείες με βλαστοκύτταρα είαι αλά ανεκτές και φαίνεται να βελτιώνουν τη στυτική λειτουργία σε άνδρες που έχουν υποβληθεί σε ριζική προστατεκτομή, καθώς και σε διαβητικής αιτιολογίας στυτική δυσλειτουργία, χωρίς ανεπιθύμητες αντιδράσεις.

Μακροχρόνιες έρευνες απαιτούνται για διερεύνηση κινδύνων κακοήθους εξαλλαγής των εισαγομένων κυττάρων, μετάδοσης ιών ή ανεπιθύμητων ανοσολογικών αντιδράσεων.

Θεραπεία με PRP (Platelet Rich Plasma)

Πρόκειται για ενδοπεϊκή χορήγηση πλάσματος πλούσιου σε αιμοπετάλια του ίδιου του ατόμου (αυτόλογη θεραπεία). Κλινικές δοκιμές που έχουν γίνει σε ανθρώπους δείχνουν πως η θεραπεία είναι καλά ανεκτή, χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες και ίσως αποτελούν μια εναλλακτική μέθοδο στη θεραπευτική φαρέτρα της στυτικής δυσλειτουργίας.

Όμως χριειάζονται περισσότερες μελέτες για να καθορισθούν κλινικά πρωτόκολλα και να λάβει η θεραπεία τη θέση που της αξίζει. Φαίνεται πως ο συνδυασμός της θεραπείας PRP με θεραπεία βλαστοκυττάρων θα έχει καλύτερα αποτελέσματα.

Γονιδιακές θεραπείες

Παρ’ όλο που στα πειραματόζωα τέτοιες θεραπείες έχουν δείξει θετικά αποτελέσματα, η εφαρμογή τους σε ανθρώπους είναι ακόμη πολύ μακριά.

Ενδοαγγειακές προθέσεις (stents)

Οι ενδοαγγειακές προθέσεις των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς, έχουν βοηθήσει εκατομμύρια ασθενείς που δεν μπορούσαν να υποβληθούν σε ανοικτή εγχείρηση by-pass. Καθώς η αγγειογραφική εικόνα της αθηρωμάτωσης των στεφανιαίων αγγείων μοιάζει πολύ με αυτή της κάτω αιδοιικής αρτηρίας (αρτηρία που οδηγεί στο πέος), σε περιπτώσεις αγγειακής αιτιολογίας στυτικής δυσλειτουργίας, έχουν γίνει προσπάθειες τοποθέτησης ενδοαγγειακών προθέσεων σε τέτοιους ασθενείς.

Αρκετά πρόσφατα (2019) ανακοινώθηκε αγγειοπλαστική (διεύρυνση με μπαλονάκι) στενώματος της κάτω αιδοιικής αρτηρίας σε ασθενείς με τοπική αρτηριογενή στυτική δυσλειτουργία. Καθώς αυτοί οι ασθενείς έχουν σοβαρή πιθανότητα να αναπτύξουν στο μέλλον περισσότερο γενικευμένη αγγειοπάθεια, περισσότερες μελέτες απαιτούνται, πριν υιοθετηθεί η μέθοδος ως αποδεκτή θεραπεία για τη στυτική δυσλειτουργία.

Μηχανική ιστών

Η ιδέα της αντικατάστασης βλάβης ενός οργάνου με νεόκτιστο ιστό είναι συναρπαστική και μπορεί να έχει εφαρμογή σε πολλούς τομείς της ιατρικής. Σε αυτά τα πλαίσια θα μπορούσε να εξεταστεί η κατασκευή νέου στυτικού ιστού από αυτόλογα κύτταρα του ίδιου του οργανισμού.

Μεταμόσχευση πέους

Αποτελεί μια αναδυόμενη τεχνική για θεραπεία τραυματικής απώλειας του πέους. Η τεχνική αποσκοπεί τόσο στη λειτουργία της ούρησης, όσο και στην ύπαρξη «φυσιολογικού» πέους για τις προσωπικές στιγμές. Οι παραδοσιακές ανακατασκευές πέους έχουν αποτύχει, καθώς δεν έχουν το αναμενόμενο αισθητικό αποτέλεσμα.

Η εύρεση του κατάλληλου δότη για μεταμόσχευση πέους είναι δαιδαλώδης, απαιτεί πολλές επισκέψεις, εργαστηριακή διερεύνηση και ψυχολογική προετοιμασία. Οι υποψήφιοι λήπτες πρέπει να ενημερώνονται για παρενέργειες των υψηλών δόσεων ανοσοκατασταλτικών που περιλαμβάνουν λοιμώξεις και νεφροτοξικότητα. Οι ασθενείς πρέπει να παρακολουθούνται εφ όρου ζωής για πιθανή απόρριψη του μοσχεύματος.

Αδυναμία εκσπερμάτωσης

Συνήθως προκαλείται από αδυναμία επίτευξης οργασμού (ανοργασμία) και αποτελεί μέρος της στυτικής δυσλειτουργίας.

Η πιο συχνή αιτία είναι προηγηθείσα επέμβαση στον προστάτη διότι:

• Μπορεί να έχει συμβεί βλάβη των νεύρων μεταξύ της σπονδυλικής στήλης και του πέους.
• Η χειρουργική απομάκρυνση του προστάτη που γίνεται για θεραπεία καρκίνου, αφαιρεί την ικανότητα παραγωγής σπέρματος.

Άλλες καταστάσεις που καταστρέφουν τα νεύρα του πέους, καθώς και ψυχικές διαταραχές και φάρμακα που δίδονται για αυτές, μπορεί επίσης να επηρεάσουν την ικανότητα εκσπερμάτωσης.

Παλίνδρομη εκσπερμάτωση επίσης μπορεί να είναι η αιτία. Η διάγνωση τίθεται με εξέταση ούρων αμέσως μετά τον οργασμό. Στην περίπτωση της παλίνδρομης εκσπερμάτωσης διαπιστώνεται παρουσία σπερματοζωαρίων στα ούρα.

Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία του προβλήματος. Μπορεί να γίνει τροποποίηση της θεραπείας για ψυχιατρικά προβλήματα με αντικατάσταση του ένοχου φαρμάκου.

Διέγερση της εκσπερμάτωσης μπορεί να επιτευχθεί με από του στόματος χορηγούμενα φάρμακα όπως είναι υ ψευδοεφεδρίνη ή και η ιμιπραμίνη. Στόχος αυτής της φαρμακευτικής θεραπείας είναι η παραγωγή άφθονου σπερματικού υγρού. Επίσης ο άνδρας μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα δονητή πέους ή ο γιατρός να κατευθύνει ηλεκτρικά ερεθίσματα μέσα στον πρωκτό για να ενεργοποιήσει τα νεύρα, που είναι υπεύθυνα για την εκσπερμάτωση (θεραπεία ηλεκτροεκσπερμάτωσης). Στην περίπτωση που το πρόβλημα είναι η χειρουργική αφαίρεση προστάτη λόγω καρκίνου, δεν υπάρχει θεραπεία.

Παλίνδρομη εκσπερμάτωση

Στην περίπτωση αυτή ο αυχένας της ουροδόχου κύστης που φυσιολογικά κλείνει κατά την εκσπερμάτωση παραμένει ανοιχτός, επιτρέποντας στο σπέρμα να περάσει ανάστροφα μέσα στην κύστη. Μια από τις πιο συχνές αιτίες είναι η χειρουργική θεραπεία για καλοήθη υπερπλασία του προστάτη.  Άλλες αιτίες είναι ο διαβήτης, τραύματα της σπονδυλικής στήλης, φάρμακα και κάποιες άλλες επεμβάσεις,  όπως μεγάλες εγχειρήσεις στη κοιλιά και τη μικρή πύελο.

Οι άνδρες με παλίνδρομη εκσπερμάτωση εξακολουθούν να έχουν οργασμούς, παρ όλο που μειώνεται η ποσότητα του σπέρματος η οποία εξέρχεται από το πέος. Μερικές φορές δεν βγαίνει καθόλου σπέρμα. Εκτός από την υπογονιμότητα δεν υπάρχει κανένα άλλο πρόβλημα.

Θεραπεία

Συνήθως δεν χρειάζεται θεραπεία, αν δεν υπάρχει θέμα υπογονιμότητας. Σε τέτοιες μόνο περιπτώσεις χορηγούνται φάρμακα που συσπούν τον αυχένα της ουροδόχου κύστης, όπως η ψευδοεφεδρίνη ή η ιμιπραμίνη. Άνδρες που λαμβάνουν  αυτά τα φάρμακα πρέπει να εξετάζονται περιοδικά και να βρίσκονται σε επαγρύπνηση για το ενδεχόμενο αύξησης των καρδιακών παλμών και της αρτηριακής πίεσης.

Πρώιμη εκσπερμάτωση

Είναι εκσπερμάτωση που συμβαίνει πριν  ή ταυτόχρονα ή αμέσως μετά την είσοδο του πέους στον κόλπο.

Θεωρείται πως τις περισσότερες περιπτώσεις αυτό συμβαίνει από άγχος ή άλλες ψυχολογικές αιτίες. Άλλοι θεωρούν πως η αιτία μπορεί να είναι υπερευαισθησία του δέρματος του πέους. Το πρόβλημα μπορεί να επιδεινώνεται, αν οι σεξουαλικές συνευρέσεις συμβαίνουν πιο σπάνια, από ότι είναι επιθυμητό. Σπάνια η πρώιμη εκσπερμάτωση προκαλείται από νόσο, παρ’ όλο που μια φλεγμονή του προστάτη, ο υπερθυρεοειδισμός και κάποιες νευρολογικές καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν τη διαταραχή.

Θεραπεία

Συμπεριφεριολογική ψυχολογική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει τους περισσότερους άνδρες με πρώιμη εκσπερμάτωση. Ο θεραπευτής διδάσκει στρατηγικές που διανοητικά επεμβαίνουν καθυστερώντας την εκσπερμάτωση.

Φάρμακα που μπορεί να βοηθήσουν στην καθυστέρηση της εκσπερμάτωσης είναι οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης, όπως η φλουοξετίνη, παροξετίνη η σερταλίνη ή τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά όπως η κλομιπραμίνη. Τοπικά μέσα περιλαμβάνουν αναισθητικές αλοιφές που μειώνουν την αισθητικότητα του πέους και χρήση προφυλακτικών.

Μερικές φορές χρειάζεται συνδυασμός ψυχολογικής θεραπείας με φαρμακευτική αγωγή.

Εκπαίδευση στην καθυστέρηση της εκσπερμάτωσης

Δύο τεχνικές συνήθως χρησιμοποιούνται γι αυτό το σκοπό. Βοηθούν επίσης στη μείωση του άγχους που συχνά επιδεινώνει το πρόβλημα. Καθεμία από τις δύο τεχνικές εκπαιδεύει τον άνδρα να βιώνει υψηλού επιπέδου διέγερση χωρίς εκσπερμάτωση. Και οι δύο τεχνικές περιλαμβάνουν αυτο-διέγερση (με αυνανισμό) ή διέγερση από το/τη σύντροφο, μέχρι λίγο πριν την εκσπερμάτωση.

Στην τεχνική «stop and start» η διέγερση σταματά, ενώ στην τεχνική «squeeze» ο άνδρας ή ο/η σύντροφος πιέζει τη βάση της βαλάνου για 10-20 δευτερόλεπτα, μειώνοντας την ένταση της στύσης και αποτρέποντας την εκσπερμάτωση. Και στις δύο τεχνικές η διέγερση μπορεί να επαναληφθεί μετά από περίπου 30 δευτερόλεπτα. Με αυτές τις μεθόδους οι περισσότεροι άνδρες καταφέρνουν να καθυστερήσουν την εκσπερμάτωση επί 5-10 λεπτά ή ακόμη περισσότερο.