Για πολλά χρόνια η γήρανση του δέρματος αντιμετωπιζόταν ως αναπόφευκτη και μη αναστρέψιμη διαδικασία. Σήμερα όμως είναι δυνατόν η πορεία της να επιβραδυνθεί και να αναστραφεί ακόμη, καθώς έχουμε κατανοήσει σε βάθος τους μηχανισμούς με τους οποίους συμβαίνει.

Με ποιους τρόπους επιτυγχάνεται η αναζωογόνηση;

Ποιες είναι οι αιτίες;

  • Ηλικία
  • Κληρονομικοί  παράγοντες
  • Ηλιακή ακτινοβολία
  • Κάπνισμα
  • Διατροφή

Για την ηλικία και τους κληρονομικούς παράγοντες δε μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Για τα υπόλοιπα όμως… ΜΠΟΡΟΥΜΕ!

Ηλιακή ακτινοβολία

Κύριος υπεύθυνος για τη γεροντική εμφάνιση του δέρματος είναι αναμφίβολα το φως του ήλιου, απόδειξη πως οι αλλοιώσεις αυτές φαίνονται κύρια στα εκτεθειμένα στον ήλιο μέρη, που χαρακτηριστικά είναι το πρόσωπο, ο λαιμός και τα χέρια. Αυτό είναι ιδιαίτερα έκδηλο στο ντεκολτέ των γυναικών, όπου η γραμμή που συνήθως έχουν τα ρούχα, οριοθετεί δύο «ηλικιών» δέρματα, ένα γερασμένο και ένα νεανικό.

Ποιες ακτίνες είναι υπεύθυνες για τη φωτογήρανση;

Οι UVB (έχουν μήκος κύματος από 290 εώς 320 nm) είναι οι κυρίως υπεύθυνες για τις ιστολογικές αλλοιώσεις που προκαλούνται από το ηλιακό φώς και είναι 1000 φορές περισσότερο από τις ακτίνες UVA (μήκος κύματος 320-400 nm).

Οι ώρες κατά τις οποίες οι ακτίνες αυτές είναι από 11 μέχρι 4. Ειδικά για τα παιδιά αυτό πρέπει να τηρείται με ευλάβεια, κυρίως για την πρόληψη μελλοντικής ανάπτυξης κακοήθους μελανώματος, που είναι ένας πολύ επιθετικός κακοήθης όγκος του δέρματος.

Με άλλα λόγια θα πρέπει τα παιδιά να εκτίθενται στον ήλιο μόνο όταν ο ίσκιος τους είναι διπλάσιος από το ύψος τους!

Τα αντηλιακά πρέπει να χρησιμοποιούνται:

  • Καθημερινά, ακόμη και πολλές φορές μέσα στην ημέρα
  • Σε όλα τα εκτεθειμένα μέρη του σώματος (πρόσωπο, λαιμό, ντεκολτέ, χέρια)
  • Όλες τις εποχές του έτους (χειμώνα-καλοκαίρι)
  • Με οποιαδήποτε ηλιοφάνεια (ακόμη και όταν έχει συννεφιά)

Μικροσκοπικές αλλοιώσεις της υφής του δέρματος

Αφορούν ειδικά την ακανθωτή στιβάδα της επιδερμίδας. Οι πυρήνες των κυττάρων αλλάζουν σχήμα και μέγεθος. Ο ρυθμός της ανανέωσης των κυττάρων γίνεται πιο αργός. Μειώνεται η αποτελεσματικότητα της λειτουργίας φραγμού, η οποία φυσιολογικά δεν αφήνει βλαπτικές ουσίες να εισχωρήσουν κάτω από την επιδερμίδα.

Που οφείλονται οι καφέ κηλίδες;

Ο αριθμός των μελανινοκυττάρων μειώνεται, κυρίως στις περιοχές που είναι εκτεθειμένες στον ήλιο. Είναι παράδοξο όμως πως αυτές οι καφέ κηλίδες που αναπτύσσονται στο γεροντικό δέρμα (γεροντικές εφηλίδες) οφείλονται σε αυτή τη μείωση του αριθμού των μελανινοκυττάρων. Το χρώμα προκαλείται από την αυξημένη πυκνότητα μελανινοσωμάτων σε κάθε μελανοκύττρο.

Ελαττώνεται το πάχος του χορίου και μειώνεται ο αριθμός των ινοβλαστών και των αγγείων που υπάρχουν εκεί.

Σε ποια ηλικία αρχίζει να μειώνεται το κολλαγόνο;

Οι ελαστικές ίνες που υπάρχουν στις επιφανειακές στιβάδες του χορίου αρχίζουν και μειώνονται από την ηλικία των 30 ετών και στην ηλικία των 70 ετών έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Οι ελαστικές ίνες του βαθύτερου χορίου παίρνουν κοκκώδη όψη, αλλοίωση που ονομάζεται ακτινική ελάστωση. Η διαπλοκή των ινών του κολλαγόνου αλλοιώνεται. Οι ίνες γίνονται μικρότερες και πλέκονται μεταξύ τους σε ακανόνιστες δομές. Στο μικροσκόπιο φαίνονται να έχουν κοκκώδη υφή.

Σε τι οφείλεται το ροδαλό χρώμα που συχνά παρατηρείται σε γερασμένα άτομα;

Η ευθραυστότητα των τριχοειδών αγγείων που παρατηρείται συχνά στην γεροντική ηλικία και η ατροφία της επιδερμίδας, δίνει ένα ροδαλό χρώμα που ονομάζεται «γεροντική πορφύρα του Bateman».

Που οφείλεται η ξηρότητα;

Η χαρακτηριστική ξηρότητα του γεροντικού δέρματος (πιο νωρίς εμφανίζεται στη γυναίκα και πιο αργά στον άντρα) οφείλεται στην έκπτωση της λειτουργίας των σμηγματογόνων αδένων και στους ισχυρούς συνδέσμους που αναπτύσσονται ανάμεσα στα κύτταρα της κερατίνης στιβάδας.

Γιατί ασπρίζουν τα μαλλιά;

Τα μαλλιά ασπρίζουν λόγω της μείωσης του αριθμού των μελανινοκυττάρων των τριχοσμηγματογόνων θυλάκων.

Άλλα κλινικά σημάδια γήρανσης του δέρματος;

Στην επιδερμίδα εμφανίζονται υπερπλασίες που διακρίνονται σε

  • καλοήθεις (σμηγματορροϊκή υπερκεράτωση)
  • κακοήθεις (ηλιακή υπερκεράτωση, νόσος του Bowen, βασικοκυτταρικά και ακανθοκυτταρικά επιθηλιώματα).

Στη ράχη των χεριών εμφανίζονται οι λεγόμενες «αυτόματες αστεροειδείς ψευδο-ουλές», αποτέλεσμα της ατροφίας της επιδερμίδας.

Στην πρόσθια επιφάνεια του θώρακα κυρίως εμφανίζονται μικρά στικτά αιμαγγειώματα σαν ερυθρού χρώματος κηλίδες.